گفتگوی آسوی روژهلات با رفیق عبداللە مهتدی

گفتگوی آسوی روژهلات با رفیق عبداللە مهتدی

عبدالله مهتدی: در کنگره ١٤ اهمیت جنبش‌های مدنی و اجتماعی مورد تاکید قرار گرفت

دیاکو مروتی

دبیر کل حزب کومەله کردستان ایران معتقد است، کسانی که سیاست‌های حزب ما و رویدادهای اخیر کردستان در ده سال اخیر را تعقیب کردەاند، می‌دانند که حزب کومەله کردستان ایران، مبتکر و مدافع یک جبهەی کردستانی بین احزاب و نیروهای و نهادهای کردستان ایران بوده است. ما بر این باوریم که نزدیکی و اتحاد عمل  احزاب کرد ایرانی که هر کدام از آنها دارای سابقه و پایگاه اجتماعی قابل ملاحظەایی هستند، نه فقط از نقطه نظر جنبش کرد و مبارزه برای تحقق مطالبات مردم کردستان مفید و بلکه ضروری است، بلکه این اتحاد احزاب می‌تواند به معنی ایجاد محور محکمی برای تشکیل یک ائتلاف و جبهەی فراگیری دمکراسیخواهی در ایران هم باشد.

حزب کومه له کردستان ایران در روزهای اخیر چهاردهمین کنگره حزبی خود را برگزار کرد.این کنگره که شعار وحدت و استحکام را برای خود برگزیده بود، با شرکت نزدیک به دویست نفر به مدت چندین روز جلسات فشرده، به کار خود پایان داد.

در همین راستا در گفت و گویی با آقای عبدالله مهتدی دبیر کل حزب کومەله، مباحثی را پیرامون وضعیت و تحولات منطقه، تغییرات اساسی در اساسنامه اصلاح شده، انتخابات اخیر در ایران، ضرورت ایجاد کنگره ملی و ایجاد جبهەی کردستانی را مورد بحث و واکاوی قرار دادەایم.

این مصاحبه درپی می آید:

آسو نیوز: کنگره چهاردهم حزب کومەله کردستان ایران در شرایطی برگزار شد که خاورمیانه دستخوش ناآرامی و تحولات مهمی است. این موضوع در کنگره چگونه مورد بحث قرار گرفت؟

عبدالله مهتدی: تحولاتی که در چند سال اخیر در کشورهای مختلف خاورمیانه روی داده است، برای ما از اهمیت زیادی برخوردار هستند. آنچه که در این کنگره مورد بحث قرار گرفت، تحولات اخیر مصر و ترکیه بود، به گونەایی که هم تظاهرات بزرگ مردمی ترکیه برای دفاع از حقوق شهروندی و برای گسترش دمکراسی و هم تظاهرات چند میلیونی که در قاهره و شهرهای مصر روی داد که نهایتا منجر بر برکناری آقای مرسی شد، مورد توجه قرار گرفت.

هر دوی این تحولات به یک جهت اشاره دارند، بدین معنا که در این دوکشور مهم خاورمیانه، گرایشات دمکراسیخواهی، سکولاریسم، گرایشی که از حقوق شهروندان دفاع می‌کند، بسیار نیرومند مشاهده می‌شود. تصور عمومی این بود که با بهار عربی، یک بار دیگر در خاورمیانه شاهد یک دوره ی طولانی مدت حاکمیت اسلامگرایان خواهیم بود، حوادث مصر و تاحدودی ترکیه با مشخصه و ویژگی‌های هر کدام ثابت کردند که این امر واقعیت ندارد، رویدادهای اخیر در مصر و ترکیه، این پیام را درخود داشت که کشورهای اصلی خاورمیانه، در حال رسیدن به یک  بلوغ سیاسی هستند. بنابراین آینده دمکراسی در این کشورها در مقایسه با سابق، می‌تواند بیشتر امیدوارکنندەتر باشد. ایران کشور دیگری است که دارای اهمیت زیادی در خاورمیانه می‌باشد، ولی به علت استبداد حاکم و انسداد سیاسی که  بر جامعه تحمیل شده است، جامعه و افکار عمومی ایران و گرایش‌های آزادیخواهانه و دمکراسی خواهانه آن، مجال عرض اندام علنی در مقیاس بزرگ اجتماعی را پیدا نکرده است، ولی شکی در این نیست که گرایش دمکراسیخواهی سکولار همانطور که چهار سال پیش در جنبش سبز مشاده کردیم در جامعه ایران نیز بسیار نیرومند می‌باشد.

آسو نیوز: یکی از دستور جلسات این کنگره گزارش سیاسی بود که در آن از جمله به مساله کرد در خاورمیانه و سیاست کومه له در قبال بخشهای مختلف کردستان پرداخته شده بود. آیا می‌توانید در این مورد بیشتر توضیح دهید؟

عبدالله مهتدی: آنچه که در کنگره مورد اشاره قرار گرفت عبارت از این بود که در گرما گرم جنگ جهانی اول، قدرت های فاتح این جنگ به ویژه دو قدرت استعماری آن زمان، یعنی بریتانیا و فرانسه، در توافق محرمانه ایی موسوم به قرارداد سایکس-پیکو، به دنبال شکست امپراطوری عثمانی، نقشه ی خاورمیانه را از نو طراحی کردند. مطابق این نقشه کشورهایی به وجود آمدند که تا آن موقع به شکل کشورهای مستقل وجود نداشتند و مردمانی از حقوق خودشان محروم شدند که اتفاقا بر طبق قراردادهای بین‌المللی می‌بایست از این حقوق برخوردار باشند، کردها یکی از ملت‌های قربانی کشورهای خاورمیانه میان قدرت های استعماری بود، تا آن موقع کردستان در دو بخش یعنی در کردستان ایران و کردستانی که در ترکیه عثمانی وجود داشت، واگذار شده بود. ناگفته نماند که قبل از واگذاری، همه کردستان در داخل مجموعەایی  که ایران خوانده می‌شد قرار داشت ولی در سال ١٥١٤ در اوایل قرن شانزدهم میلادی به دنبال جنگی که بین عثمانی و صفوی درگرفت و در آن شاه اسماعیل صفوی از سلطان سلیم شکست خورد، بخش های بزرگی از سرزمین کردستان را دولت عثمانی به تصرف درآورد و  طی سالهای متمادی، نهایتا در قرن هفدهم دولت ایران مجبور شد موافقت کند و جدایی این بخش ها را بپذیرد. به این ترتیب کردستان به دوبخش تقسیم شد، ولی در جنگ جهانی اول، کردستان به چهار بخش تقسیم گردید، بخشی در عراق و بخشی دیگر نیز در کشور سوریه واگذار شد.

در صد سال گذشته بجز در مورد عراق که در مقاطعی به رسمیت شناخته شده بود، کردها همواره جنبش های متعدد حق طلبانه و آزادیخواهانه ایی برای کسب حقوقشان در هرکدام از این کشورها برپا کرده بودند. امروزه به دنبال تحولات جدیدی که در اوایل قرن بیست و یکم اتفاق افتاده است و به ویژه به دنبال تحولات سه ساله اخیر خاورمیانه که بیشتر موسوم به بهار عربی است، یک بار دیگر مسئله کرد در خاورمیانه مطرح شده است .

بنابراین این موضوع در گزارش سیاسی کنگره چهاردهم مورد بحث و بررسی قرار گرفت. تا جایی که به سیاست‌های حزب کومەله‌ برمی‌گردد، از سالها پیش سیاست ما بر این منوال بوده است که از مبارزات عادلانه خلق کرد در بخش‌های دیگر کردستان برای کسب حقوق خود حمایت می‌کنیم، ولی ما دخالت هیچ کدام از این بخش های کردستان را در بخش‌های دیگر قبول نداریم، همچنین ما بر این عقیده هستیم که اراده مردم هر بخش  کردستان، مطالباتشان و برنامەاشان، می‌بایستی به رسمیت شناخته شود و مورد احترام قرار بگیرد. ما دخالت‌های نابجا و نادیده گرفتن اراده هر بخش از مردم کردستان را از جانب هرکسی و حتی از جانب بخش های دیگر کردستان را زمینه ایی برای نفاق‌های داخلی بین کردها و حتی اگر در این امر اصرار ورزیده شود و شکل خشونت آمیز به خود بگیرد، موجبی برای جنگ داخلی کردها می‌دانیم. بنابراین ما معتقدیم وظیفه هر بخش از مردم کردستان دفاع و حمایت از مطالبات مردم بخش‌های دیگر کردستان و یک همبستگی سیاسی، معنوی و اخلاقی می‌باشد.

آسو نیوز: درهمین حال اخیرا نمایندگان تمام جریانات سیاسی در هر چهار بخش کردستان به منظور برنامه ریزی برای تشکیل کنگره ملی گرد هم آمدند، این گردهمایی را چگونه ارزیابی می کنید؟

عبدالله مهتدی: ایدەی تشکیل یک کنگره ملی کرد در اقلیم کردستان عراق از سالها پیش مطرح بوده است و اخیرا هر دو حزب اصلی کردستان عراق، یعنی حزب دمکرات کردستان به رهبری آقای بارزانی و اتحادیه میهنی کردستان به رهبری آقای طالبانی، متفقا به این نتیجه رسیده اند که موقع آن رسیده که این کنگره را برگزار نمایند. عامل دیگری که به برگزاری کنگره ملی کرد کمک کرده است، پروسه صلح در ترکیه بین کردها و دولت آقای اردوغان می باشد.  پروسەی صلح این امکان را فراهم کرده است که دولت ترکیه نه تنها سر دشمنی با تشکیل این کنگره نداشته باشد، بلکه حتی آنرا مورد تایید قرار بدهد، کما اینکه ما نیز به عنوان کومەله تلاش کردەایم که احزاب کرد چنین موضعی را اتخاذ نمایند، به گونەایی که تمام احزاب کردی و به خصوص خود ما، براین باوریم که موضوع حل مسالمت آمیز مسئله کرد در ترکیه از طریق مدنی و سیاسی، باعث تعمیق دمکراسی در ترکیه و در عین حال احقاق حقوق کردها می شود.

همه این عوامل باعث شده است که نهایتا احزاب مختلف کرد از هر چهار بخش کردستان در اربیل گرد هم بیایند و در هفته های آینده به برگزاری این کنگره ملی کرد اقدام نمایند. کنگره ملی کرد حداکثر اگر بخواهد به اهداف خود برسد، موضوعی  در حد جامعه عرب را به وجود خواهد آورد یعنی یک نوع همکاری، هم دردی و تبادل نظر و همبستگی بین کردها در هر چهار بخش کردستان  به وجود خواهند آمد و درعین حال به ویژگی ها و اراده آن بخش و روشهایی که مردم آن بخش در پیش گرفتەاند و استقلالی که هر کدام از آن بخش‌ها برای امور خود دارند، مطئمنا احترام قائل خواهند شد.

آسو نیوز: به کنگره کومله برگردیم، یکی دیگر از نکات مورد بحث در گزارش سیاسی، بحث در مورد جنبەهای مختلف وضعیت سیاسی در ایران بویژه انتخابات ریاست جمهوری اخیر در ایران بود، چه مسالەایی در این رابطه مورد توجه قرار گرفت؟

عبدالله مهتدی: قبل از تشکیل کنگره ١٤ هم حزب کومەله کردستان ایران، تحلیل و نظر خود را در مورد انتخابات ریاست جمهوری دورەی یازدهم و انتخاب آقای روحانی و پیامد های آن بحث کرده و انتشار داده است. این بحث هم در کنگره مورد اشاره قرار گرفت. بطور خلاصه میتوانم بگویم که چه آنهایی که به علت آزاد نبودن و غیر دمکراتیک بودن انتخابات در جمهوری اسلامی اعتراض داشتند و سیاست تحریم و عدم شرکت را پیشه کردند و چه آنهایی که در انتخابات شرکت کردند، بدان امید که شکاف و دریچه ایی کوچکی برای تغییر در ردەهای بالای حکومت جمهوری اسلامی بیابند، هر دو خواهان تغییر بودند، حتی در سخنرانی مراسم تحلیف، خود روحانی هم به تغییر اشاره داشت. حتی این راز پنهانی نیست که کسی پی نبرد که اکثریت عظیم جامعه ایران چه رای دهندگان و چه تحریم کنندگان خواهان تغییر هستند، اعم از تغییر در رفتارهای حاکمیت و یا تغییر در خود حاکمیت، آمار نسبتا بالای شرکت مردم در مناطقی مانند بلوچستان و کردستان، نشان می‌دهد مناطقی که بیشتر معترضند و بیشتر خواهان تغییراند از این روزنەی کوچکی که بوجود آمده بود، بیشتر استفاده کردند. بنابراین این آرای مردم موضوعی نیست  که بر علیه ما صورت گرفته باشد، یعنی مردم نظام جمهوری اسلامی را  مورد هدف قرار داده بودند، منتهی به شکل جنبشهای مطالباتی، که به احتمال قوی پیش خواهد آمد. بنابراین ما احتمالا شاهد جنبش های مطالباتی و جنبش های اعتراضی و اجتماعی در آینده ایران خواهیم بود و آنچه که در کنگره  مورد تاکید قرار گرفت، اهمیت جنبش‌های مدنی، اهمیت جنبش‌های اجتماعی و مطالباتی در دورەی آتی و لزوم کار در مورد آنها خواهد بود.

آسو نیوز: در ادامه یکی دیگر از مواد دستور جلسه کنگره، بررسی و تصویب اساسنامه ایی اصلاح شده کومەله بود، در این اساسنامه چه تغییراتی اساسی صورت گرفته است؟

عبدالله مهتدی: کومەله از ده هاسال پیش دارای اساسنامه مدونی بوده و حزبی بوده است که براساس سوابق و مقررات این اساسنامه اداره می‌شد، ازجمله انتخابی بودن رهبری که یکی از نقاط قوت کومەله می‌باشد. کومەله در حالی که بیشتر عمر سیاسی خود را در شرایط زیرزمینی تحت استبداد و دیکتاتوری در دوره ی مبارزه مسلحانه و تحت فشارهای نیروهای امنیتی و نظامی به سر برده بود، در طول چهل و چهار سال از فعالیت خود معهذا همواره به برگزاری این کنگرەها پایبند بوده است و چهاردهمین کنگره کومه له هم که چیزی حدود ١٨٠ تا ٢٠٠ نفر در آن شرکت کننده داشت، بر این موضوع گواهی می‌دهد.

اما چه تغییراتی در این اساسنامه انجام شده است، این جای بحثی مفصل و مستقلی دارد. من فقط میتوانم به چند نکته اشاره کنم: توسعه دایره مشارکت و تبادل نظر در درون کومەله، تکمیل کردن و پیچیده کردن و به روز کردن ساختارهای سیاسی در کومله، بخصوص با در نظر داشت مدل احزاب پیشرفتەی سوسیال دمکرات اروپایی، ایجاد مکانیسم‌هایی که وحدت و انسجام درونی را پاسداری می‌کند، بدون اینکه به آزاد اندیشی و بحث و دیالوگی که همواره یکی از خصلت‌های کومەله و شناسەهای کومەله بوده است، لطمەایی وارد شود، توجه بیشتر به مسئلەی سازمان‌های جانبی سازمان‌های جوانان، زنان، دانش آموختگان و کارهای مردمی، تاکید بیشتر بر لزوم شرکت زنان در سطوح مختلف مدیریت و مسئولیت، تدقیق وظایف کمیته مرکزی و روشن کردن تقسیم کار درونی، ایجاد نهاد بازرسی، ضابطه مند کردن امر انتخابات در کومله با در نظرداشت مدل‌هایی که در اروپا هست و با توجه به ویژگی‌هایی که خود ما داریم، مسئولیت پذیری اعضای کمیته مرکزی و پاسخگو بودن همه از دبیر کل گرفته تا اعضای کمیته مرکزی، به طور روشن و شفاف تری بیان شده است، همچنین مرکز اصلی کار کمیته مرکزی را در کردستان قرار داده و در عین حال سهمیه خاصی هم برای کمیته مرکزی و فعالیت‌های خارج از کشور اختصاص داده است.

آسو نیوز: در مبحث سیاست گذاریها از جمله به جبهه کردستان و وحدت مجدد با دوستانی که چند سال قبل از حزب کومه له کردستان ایران جدا شده بودند پرداخته شد، در این کنگره چه راه کاری برای حل این موارد ارئه گردید؟

عبدالله مهتدی: کسانی که سیاست های حزب ما و رویدادهای اخیر کردستان در بیش از یک دهەی اخیر را تعقیب کردەاند، خواهند فهمید که حزب کومەله کردستان ایران، مبتکر و یکی از مدافعین یک جبهەی کردستانی بین احزاب و نیروهای و نهادهای کردستان ایران بوده است. ما بر این باور هستیم که نزدیکی و اتحاد عمل احزاب کرد ایرانی که هر کدام از آنها دارای سابقه وپایگاه اجتماعی قابل ملاحظەایی هستند نه فقط از نقطه نظر جنبش کرد و مبارزه برای تحقق مطالبات مردم کردستان مفید و بلکه ضروری است. این اتحاد احزاب می‌تواند به معنی ایجاد محور محکمی برای تشکیل یک ائتلاف و جبهەی فراگیری دمکراسیخواهی در ایران هم باشد و در این کنگره یک بار دیگر بر روی لزوم کار جدی و فشرده تر در راه تحقق این امر پافشاری شد. کمیته مرکزی جدید موکلف شد که ابتکارها و تلاش جدیدی در این زمینه به عمل بیاورد. بطور کلی با توجه به توافق نامه دو جانبه که سال گذشته بین حزب کومەله کردستان ایران و حزب دمکرات کردستان ایران به وجود آمد و تحولات بعدی آن، امروزه به نظر شرایط به طور نسبی از گذشته برای ایجاد یک چنین جبهەایی در کردستان ایران، مساعدتراست.

تا آنجایی که به مسئله وحدت مجدد با دوستانی که در سال ٨٦ از حزب کومەله کردستان ایران جداه شده، مربوط می‌شود، در این کنگره قراری تصویب شد که به موجب آن، کنگره سیاست‌های تاکنونی کمیته مرکزی را در این زمینه مورد تایید قرار داد و در این راستا بر تلاش جدیدی در این زمینه تاکید شد. در همین رابطه توجه شما را جلب می‌کنم به اینکه ما با خودانشعاب مخالف و سپس با وحدت مجدد همواره موافق و در تلاش بوده‌ایم اگر چه به طور کامل موفق نشدیم منتهی بخش بزرگی از دوستانی که از ما جدا شده بودند، مجددا در سال ٩٠ دوباره به ما پیوستند، امیدواریم که در دوره جدید شاهد این باشیم که تمام دوستانی که جدا شده بودند مجددا اتحاد خود را کسب نموده تا اینکه یک کومەله نیرومندتر و شاداب‌تر را بوجود آوریم.